Scholing leefstijl in de oncologie: Ervaring vanuit het Rijnstate

Een gesprek met Hans Smit (longarts) en Hilde de Reus (verpleegkundige) van ziekenhuis Rijnstate over hun ervaringen met de op maat gemaakte training leefstijl in de oncologie

Jaarlijks krijgen 120.000 Nederlanders de diagnose kanker. Bij ongeveer een kwart van deze patiënten keert de ziekte binnen enkele jaren na een succesvolle behandeling toch terug. Onderzoek wijst uit dat het risico op terugkeer van bepaalde kankersoorten kan worden verlaagd door een gezonde leefstijl. Desondanks ontbreekt in Nederland nog een effectief behandelprogramma voor kankerpatiënten met focus op een gezonde leefstijl. Om deze reden bundelden de AFAS Foundation, Project Beter Gezond, Stichting Voeding Leeft en de Vereniging Arts en Leefstijl hun krachten met het initiatief 'Beter Gezond', gericht op het verbeteren van de kwaliteit van leven en overlevingskansen van kankerpatiënten.

Ook een scholing op maat voor bijvoorbeeld jouw zorggroep of zorgorganisatie? Er zijn hier diverse mogelijkheden voor zowel 'live' op locatie als online. Ga naar www.artsenleefstijl.nl/scholingen voor meer informatie.

Inbedden van leefstijl in de oncologie

Hilde de Reus, verpleegkundig consulente longoncologie, en Hans Smit, longarts bij ziekenhuis Rijnstate in Arnhem, hebben deelgenomen aan een op maat gemaakte training georganiseerd door Beter Gezond (Radboudumc), in samenwerking met de Vereniging Arts en Leefstijl en gefinancierd door de AFAS Foundation. De training omvatte een tweedaagse train-de-trainer, gevolgd door twee evaluatiemomenten waarin ervaringsuitwisseling centraal stond, en e-learnings met gesprekstrainingen voor de rest van de keten. Vanuit verschillende zorginstellingen waren zowel een arts als een verpleegkundige aanwezig.

Praktische implementatie

Hans merkte op: "Ik las over een scholing op het gebied van leefstijl en wilde daar meer over horen. Ik heb me ingeschreven voor een tweedaagse cursus, gericht op leefstijlcoaching voor de oncologie. We hebben een team gevormd om dit binnen de hele organisatie aan te pakken. We hebben gekeken naar bestaande structuren binnen Rijnstate en hebben geprobeerd het vooral praktisch te maken."

Hilde voegde toe: "Het is een uitdaging om leefstijl voortdurend onder de aandacht te brengen. Met alle andere belangrijke zaken die besproken moeten worden, kan leefstijl soms naar de achtergrond verdwijnen. Eva Smit is aangesteld als programmamanager preventie bij Rijnstate, daarmee wordt het onderwerp leefstijl binnen Rijnstate ziekenhuisbreed gedragen. In gesprekken met patiënten komt leefstijl vaak naar voren. We hebben nu het leefstijlroer als extra tool om het beter en meer zichtbaar te maken voor de patiënt."

Hans vertelt: "Veel verpleegkundigen op de longafdeling zijn niet heel erg bekend met het totaalconcept leefstijl of heeft hier weinig affiniteit mee. Als het je lukt om de sfeer binnen het personeel mee te krijgen, kom je veel verder. Als je daar zelf bewust mee bezig bent, kun je dat ook overdragen."

Leerpunten en kennisverrijking

Hilde over de scholing: "De tweedaagse scholing in Hilversum was heel prettig. We konden tussendoor bewegen en leefstijl was volledig geïntegreerd in de scholing. De voeding was zo gezond mogelijk, en we hadden zelfs de mogelijkheid om yoga te volgen."

Hans benadrukte: "De scholing was zeer verrijkend en zat vol inhoudelijke stof. Er is duidelijk een kennishiaat op het gebied van leefstijl. Vooral voeding, een complex onderwerp, vereist wetenschappelijk onderbouwde informatie. Het leefstijlroer is een hele fijne en praktische tool om leefstijl duidelijker te maken voor de patiënt, het gesprek te voeren en steeds op terug te kunnen vallen."

Praktische tips

Hilde deelde praktische inzichten: "We proberen in kleine stapjes het verschil te maken met een praktische invalshoek, om dit ook naar andere afdelingen door te voeren. Het is van belang dat je afdelingshoofd achter dit initiatief staat en dat je een team vormt op het gebied van preventie/leefstijl."

Hans voegde toe: "Leefstijl is geen medische handeling, maar wel een waardevolle toevoeging. Het mooist is als leefstijl onderdeel wordt van de organisatie. Het creëren van een team of een clubje om dingen uit te proberen, hoeft niet veel tijd en geld te kosten. Daarbij fungeert het leefstijlroer als een praktische tool en geheugensteuntje voor artsen en verpleegkundigen om op terug te kunnen vallen."

Hilde eindigt: "De combinatie van de arts die leefstijl benoemt en de verpleegkundige die erop voortborduurt, is van grote waarde."

Leefstijl aanpak voor zorgverbetering

De ervaring van Hans en Hilde toont aan hoe een gerichte scholing in leefstijl een totaalconcept kan worden, waarbij praktische tools en inhoudelijke verdieping essentieel zijn voor een brede toepassing binnen de zorg.

Scholingen op maat?

Ook een scholing op maat voor bijvoorbeeld jouw zorggroep of zorgorganisatie? Er zijn hier diverse mogelijkheden voor zowel 'live' op locatie als online. Ga naar www.artsenleefstijl.nl/scholingen voor meer informatie.